- همه /
- مقاله /
- عرفان معاصر
کاستاندا و شمنیزم سرخپوستی
1398/11/29
چکیده
كارلوس كاستاندا يكي از زيرك ترين و مشهورترين نويسندگان طريقت باطني دنياست كه نوشته ها و مصاحبه هايش پايه هاي طريقت و سلوك معنوي را شكل مي دهند. او در كتاب هايش رازهاي چندي درباره سلوك و دسترسي به دنياهاي فراتر از مرز اداك را برملا كرد.
نویسنده و انسان شناس پرویی در ۲۵ دسامبر ۱۹۲۵ در کاحاماراحای پرو متولد شد و در ۲۷ آپریل ۱۹۹۸ در وست‌وود کالیفرنیا از دنیا رفت. کاستاندا به عنوان پدر جنبش نیوایج برای مجموعه کتاب‌هایش درباره‌ی اسرار عرفانی شمن‌های سرخپوست یاکویی شهرت دارد. اگرچه منتقدان مدعی هستند که کتاب‌های او بیشتر داستانی‌اند تا واقعی، با این همه آثارش جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های بین‌المللی به شمار می‌روند و به ۱۷ زبان بین المللی ترجمه شده‌اند. (۱)
کاستاندا به عنوان چهره‌ای معمایی حاضر نشد عکس یا صدای او ضبط شود، اطلاعات متناقضی از شرح حال خود ارائه داد و بیشتر موضوعات مربوط به زندگی‌اش روشن نیست. گرچه او ادعا کرد که در سائو پائولوی برزیل متولد شد، اما پرونده‌های مربوط به مهاجرتش به آمریکا مکان تولدش را کاحاماراحای پرو نشان می‌دهد. با این همه، در سال ۱۹۵۱ به آمریکا مهاجرت کرد و مدرک پی اچ دی خود را در سال ۱۹۷۳ در رشته‌ی انسان‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا‌ی لوس آنجلس کسب کرد. در طول سفر به ایالت آریزونا در اوایل سال ۱۹۶۰ با سرخپوستی یاکی به نام دون‌خوان ماتیوس ملاقات کرد که به قول معروف می‌توانند زمان و مکان را دست‌کاری کنند. کاستاندا کارآموز او شد و دو نفری یک سری ماجراجویی‌هایی درباره‌ی مصرف گیاهان توهم‌زا را آغاز کردند.
در سال ۱۹۶۵ کاستاندا به لوس آنجلس برگشت و به نوشتن درباره‌ی تجربه‌هایش مشغول شد. کتاب «آموزش‌های دون‌خوان؛ طریق معرفت یاکی» که در سال ۱۹۶۸ منتشرشد به سرعت جزو پرفروش کتاب‌ها در آمد. کاستاندا در این کتاب با توصیف شیوای خود از «واقعیت غیرمعمول» به ویژه در بین جوانان سرخورده از جنگ ویتنام محبوب شد. کتاب‌های دیگری که از او منتشر شدند شامل «حقیقتی دیگر، باز هم گفت و شنودی با دون‌خوان» (۱۹۷۱) و «سفر به ایختلان؛ درس‌های دون‌خوان» (۱۹۷۲) می شوند. شهرت روبه رشد او باعث منزوی شدن او شد و مرگش پس از دو ماه به روزنامه ها اعلام شد.
این عکس کارلوس کاستاندا با ماری جان‌بارکر (جوآنی بارکر) در سال ۱۹۶۲ و در یک مراسم عروسی برداشته شده و جزو عکس‌های مستند هست.تاملي كوتاه درباره كاستاندا و آثارش
كارلوس كاستاندا يكي از زيرك ترين و مشهورترين نويسندگان طريقت باطني دنياست كه نوشته ها و مصاحبه هايش پايه هاي طريقت و سلوك معنوي را شكل مي دهند. او در كتاب هايش رازهاي چندي درباره سلوك و دسترسي به دنياهاي فراتر از مرز اداك را برملا كرد.
از او دوازده كتاب و چندين مقاله و مصاحبه بر جاي مانده كه در اين آثار مي توان با سنت باطني مخصوص شمن هاي سرخپوست آشنا شد كه وارث سنتي چندين هزار ساله درباره جادوگري يا ساحري هستند. البته نه سحر و جادوي مصطلح بين عوام. از آنجايي كه كاستاندا نامي براي اين سنت باطني پيدا نكرده بود آن را گاهي سحر و جادو، گاهي شمن باوري و گاهي هم ناواليسم مي ناميد كه اين اسامي چندان اهميتي ندارند. آنچه كه اهميت دارد سنتي است رازآميز و متحول كننده كه خواننده را به شدت منقلب ميكند. براي آشنا شدن با اين سنت رازآميز خواندن كتاب هايي كه توسط كارلوس كاستاندا و اعضاي گروهش يعني تايشا آبلار و فلوريندا دانر نوشته شده اهميت اساسي دارند.
کاستاندا در طی دوران زندگی‌اش مجموعا دوازده کتاب منتشر کرده است. این دوازده کتاب به جز مصاحبه‌ها و فیلم‌های تنسگریتی و هم‌چنین یک نشریه‌ی چهار شماره‌ای هرمنوتیک کاربردی است. ترتیب کتاب‌های منتشر شده به زبان اصلی عبارتند از:
۱- آموزش‌های دون خوان، آیین فرزانگی یاکویی
این کتاب اولین کتاب کاستاندا درباره‌ی برخوردش با دون‌خوان ماتوس ساحر مکزیکی است که در آن تجربیاتش را درباره‌ی استفاده از گیاهان اقتدار یا گیاهان توهم‌زا بازگو می کند. خواندن این کتاب بدون فهم دستگاه فکری کاستاندا و آموزش‌های بعدی دون‌خوان ماتوس در کتاب‌های دیگر سبب‌ساز بسیاری از جدال‌های فکری و موضع‌گیزی‌ها شده است. پیشنهاد می‌کنم پس از خواندن کتاب درباره‌ی محتوای کتاب موضع‌گیری نکنید. چون دون‌خوان ماتوس بعدها برای کاستاندا شرح می‌دهد که چگونه برای تحریکش او را با خزعبلات سرخپوستی سرگرم می‌کرده. با این همه این کتاب باعث شهرت جهانگیز کاستاندا شد و آغازی شد بر یکی از مهمترین جنبش‌های معنوی دوران جدید که صدها هزار نفر را شیفته‌ی خود کرده است. از همين كتاب ترجمه ديگري از حسين نير با اسم تعليمات دون خوان هم در بازار موجود است كه پيشنهادي براي خواندن اين ترجمه نداريم. توصيه مي كنم اگه كتاب اول را با اين ترجمه خوانده ايد، با ترجمه خانم كندري دوباره خواني بكنيد.
این کتاب اولین کتاب کاستاندا درباره‌ی برخوردش با دون‌خوان ماتوس ساحر مکزیکی است که در آن تجربیاتش را درباره‌ی استفاده از گیاهان اقتدار یا گیاهان توهم‌زا بازگو می کند. خواندن این کتاب بدون فهم دستگاه فکری کاستاندا و آموزش‌های بعدی دون‌خوان ماتوس در کتاب‌های دیگر سبب‌ساز بسیاری از جدال‌های فکری و موضع‌گیزی‌ها شده است. پیشنهاد می‌کنم پس از خواندن کتاب درباره‌ی محتوای کتاب موضع‌گیری نکنید. چون دون‌خوان ماتوس بعدها برای کاستاندا شرح می‌دهد که چگونه برای تحریکش او را با خزعبلات سرخپوستی سرگرم می‌کرده. با این همه این کتاب باعث شهرت جهانگیز کاستاندا شد و آغازی شد بر یکی از مهمترین جنبش‌های معنوی دوران جدید که صدها هزار نفر را شیفته‌ی خود کرده است. از همين كتاب ترجمه ديگري از حسين نير با اسم تعليمات دون خوان هم در بازار موجود است كه پيشنهادي براي خواندن اين ترجمه نداريم. توصيه مي كنم اگه كتاب اول را با اين ترجمه خوانده ايد، با ترجمه خانم كندري دوباره خواني بكنيد.
دانلود کتاب: آموزش‌های دون خوان، آیین فرزانگی یاکویی
۲- "واقعیتی دیگر: باز هم گفت‌و‌شنودی با دون خوان
این کتاب در سال ١٩٧١ منتشر شده است. کاستاندا در این کتاب ادامه‌ی آموزش‌هایش در نزد دون‌خوان و دون‌گنارو را شرح می‌دهد.
دانلود کتاب: حقیقتی دیگر؛ باز هم گفت‌و شنودی با دون‌خوان
۳- اين كتاب با ترجمه‌ی دل‌آرا قهرمان
۳- اين كتاب با ترجمه‌ی دل‌آرا قهرمان
سومین کتاب کاستاندا است که در سال ۱۹۷۲ منتشر شد و در آن بسیاری از آموزه‌های اساسی دون‌خوان درباره‌ی سنت شمنان مکزیک باستان شرح داده شده است.
دانلود کتاب: سفر به ایختلان (سفر به دیگر سو)
۴- افسانه‌های قدرت
۴- افسانه‌های قدرت
۶- هدیه عقاب
۷- آتش درون
۱۲ - کرانه فعال بی‌کرانگی
براي فهم بهتر كتاب ها و سنت فكري دون خوان يا كاستاندا خواندن جدي آثار تايشا آبلار و فلوريندا دانر گرا هم توصيه مي شود. البته بهتر است خوندن اين كتاب ها بعد از خواندن كامل آثار كاستاندا باشد.
از تايشا آبلار يك كتاب بر جا مانده به اسم گذر ساحران كه با ترجمه مهران كندري در دسترس است.
از تايشا آبلار يك كتاب بر جا مانده به اسم گذر ساحران كه با ترجمه مهران كندري در دسترس است.
از فلوريندا دانر سه كتاب بر جاي مانده كه عبارتند از:
طرحی مدادی که هنرمندی به اسم ریچارد اودن در سال 1972 از چهره کاستاندا برای نشریه Psychology Today کشید و کاستاندا قسمتی از طرح مدادی را پاک کرد که ظاهرا یادآور آموزه "محو کردن گذشته شخصی است".
عقل و شهود در اندیشه کاستاندا
استدلال ورزی یا پایبند بودن به قوانین عقلی و منطقی، یکی از اساسی ترین دستاوردهای فکری بشر است که ریشه اش به یونان باستان میرسد. در مقابل، تکیه به شهود هم سنتی دیرینه در اندیشه بشری است؛ به ویژه در سیستم های عرفانی شرقی همچون عرفان ایران و هند و چین. با نگاه و تقسیم بندی ابتدایی می‌توان ارسطو، ابن سینا و فارابی را جزء عقل گرایان به شمار آورد و افلاطون، سهروردی یا در دوره ی معاصر کارلوس کاستاندا را جزو شهودگرایان.
کارلوس کاستاندا به عنوان پژوهشگری مردم شناس و تربیت شده در سیستم آموزشی غرب، با سنت شمنیزمی آشنا میشود که جانمایه اش فرا رفتن از محدودیت های عقلی و رسیدن به کشف و شهود یا شیوه های دیگر ادراک بود. کاستاندا به محض اینکه با دون خوان روبرو می شود پایه های ذهنیت منطقی اش به لرزه در می آید و اضطراب وجود در او شکل میگیرد. در تمام سالهایی که در حال آموزش دیدن یا به اصطلاح کارورزی ساحری بود، این اضطراب و دغدغه ی وجودی را با خود داشت تا اینکه دوره ی کارورزی را به پایان رساند و خود تبدیل به ناوالی شد که روایتگر سنت ساحری در نظر گرفته می شود.
مبارزه اصلی کاستاندا به عنوان یک سالک مبارز، در شکستن چارچوب ادراک معمول از هستی و رویاروی شدن با جهانی بود که فرای توصیف ها و ذهنیت منطقی بشر قرار داشت و رسیدن به آن تنها از طریق کشف و شهود امکان پذیر بود. به این معنا می توان همه ی کتاب های کاستاندا را تلاش یک سالک مبارز برای شکستن پارامترهای ادراک معمول یا سنت ستبر اندیشه عقلی و منطقی دانست. به بیان دیگر تلاش کاستاندا در راستای شکستن سدهای ادراک معمول بود تا از طریق آن بتواند با شیوه های دیگر ادراک یا به قول دون خوان با درک غیر معمول از هستی آشنا شود.
چند نکته کلیدی در مورد کاستاندا
چند نکته کلیدی در مورد کاستاندا
- در سال ۱۹۶۸ کاستاندا اولین کتابش یعنی آموزش‌های دون‌خوان را می‌نویسد...
- در سال ۱۹۷۸ قرار بود به همراه گروه ساحران عزیمت کند و در آتش درون بسوزد. پاهایش شروع به سوختن می‌کند، اما این جریان را متوقف می‌کند و می‌ماند...
- در سال ۱۹۸۸ بعد از برگشت کارول تیگز با گروه ساحران جدیدش یعنی تایشا آبلار، کارول تیگز و فلوریندا دانر گرا متحد میشود...
- در سال ۱۹۹۸ از این جهان عزیمت می‌کند و تبدیل به آگاهی می شود...
هر ده سال یک چرخش یا یک دوره جدید در زندگی کاستاندا شروع میشود و طنین عدد ۸ روی هر چهار دوره‌ی زندگی بسیار تامل برانگیز است.
مقالات مرتبط:
تاملی بر آموزش های دون خوان - ۱
نشریه طریقت تولتکی
انواع آگاهی در شمنیزم سرخپوستی
منابع مورد استفاده:
مجموعه آثار کاستاندا
مقالات مرتبط:
تاملی بر آموزش های دون خوان - ۱
نشریه طریقت تولتکی
انواع آگاهی در شمنیزم سرخپوستی
منابع مورد استفاده:
مجموعه آثار کاستاندا
۱- آمارها مربوط به زمانی است که کاستاندا تنها سه تا از کتاب هایش را منتشر کرده بود.
ترجمه مدخل کارلوس کاستاندا در دایره‌العمعارف بریتانیکا با آدرس زیر:
نظرات
برای ثبت نظر باید عضو باشید.
اینجا ثبت نام کنید یا اگر عضو هستید
وارد سامانه شوید.